کد مطلب:182765 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:127
موضع امام سجاد
با توجه به شخصیت دو بعدی مختار، موضع گیری امام سجاد علیه السلام نیز در برابر وی دو سویه می باشد. امام از بعد ریاست طلبی و فراخوانی مردم به سمت خویش و احیانا نسبت دادن نهضت به تأیید اهل بیت كه رفتاری خلاف واقع بود، نكوهش نموده است. همان گونه كه در روایت آمده بود كه حضرت فرستادگان وی را به حضور نپذیرفت و حتی نامه وی را نگشود و هدایای وی را نپذیرفت، بلكه آنان را نكوهش نمود. [1] زیرا مختار بر اساس شواهد گرچه مطالبه بیعت برای امام سجاد علیه السلام می نمود، می خواست زعامت حضرت را تأیید نماید، یریده ان یبایع له و یقول بامامته و یظهر دعوته. [2] لیكن این عنوان ها تنها پوشش بودند، كه امام سجاد علیه السلام هم فریب این پوشش ها را نخوردند. زیرا مختار در این موارد صادقانه نبود. هدف فراخوانی به سمت و سوی خویش بود، به همین خاطر حضرت دروغ های وی را افشا نمود كه ادعا می كرد مردم به سوی آل ابی طالب فرامی خواند، فابی علی ان یقبل ذلك من او یجیبه عن كتابه و سبه علی رؤوس الملا مسجد النبی صلی الله علیه و آله و سلم و اظهر كذبه و فجوره و دخوله علی الناس باظهار المیل الی آل ابی طالب. [3] مختار وقتی از امام مأیوس شد، محمد حنفیه را علم نمود. امام سجاد علیه السلام به محمد حنفیه هم هشدار داد و وی را از منویات مختار آگاه
[ صفحه 260]
ساخت. كه فریب ظاهرسازی های مختار را نخورد. زیرا شعارها و اظهارات وی با نیات و تصمیم های باطنی اش هم خوانی نداشت. فلما یئس المختار من علی بن الحسین علیه السلام كتب الی عمه محمد بن حنفیه یریده علی مثل ذلك فاشار الیه علی بن الحسین علیه السلام الا یجیبه علی شی ء من ذلك فان الذین یحمله علی ذلك اجتذابه لقلوب الناس بهم و تقربه الیهم بحبتهم و باطنه مخالف لظاهره فی المیل الیه و التوالی لهم و البراءة من اعدائهم. [4] .
البته بعد دیگر رفتار مختار نیز از نگر امام سجاد علیه السلام پوشیده نبود. مختار با فرصتی كه فراهم آورد، جنایت كاران جنگی و پدیدآورندگان فاجعه انسانی كربلا را به هلاكت رساند و به امور اجتماعی و اقتصادی هواداران اهل بیت توجه كرد.از این جهت مشمول بهترین ستایش های عترت و امام سجاد علیه السلام قرار گرفت و از نفرین وی ممانعت شد. از كارهای خیر وی ستایش شد و برای وی دعای خیر از زبان سید ساجدین صادر شد. [5] حتی در برخی موارد هدایای وی نیز مورد پذیرش قرار گرفت، ان المختار ارسل الی علی بن الحسین علیه السلام بعشرین الف دینار فقبلها و بنابها دار عقیل بن ابی طالب. [6] .
بر این اساس نگر امام سجاد علیه السلام به مختار یك نگر دو سویه و واقع گرا است، كه هر دو بعد وی را از نظر دور نمی دارد. نه فریب برخی رفتار دوگانه وی را می خورد و نه از رفتار و اعمال پسندیده وی غافل است.
[ صفحه 261]
از این تحلیل این نكته شفاف می شود كه نگر یك سویه به نهضت مختار و اندیشه و رفتار وی برخلاف واقع است. از چنین شخصی نمی شود به طور مطلق ستایش نمود! وی را هوادار اهل بیت (علیهم السلام) معرفی كرد! و نمی توان كارهای بسیار مهم و رفتار شایسته وی را نسبت به اهل بیت كه مهم ترین آنان انتقام خون شهیدان كربلا و سالار شهیدان حسین علیه السلام بود، نادیده انگاشت. نگر واقع گرا همان نگر سید العابدین علیه السلام است كه هر دو جنبه به طور كامل در نظر گرفته شود و بر اساس آن داوری شود. و این همان تعبیر زیبای قرآن از افراد دو سویه است: خلطوا عملا صالحا و آخر سیئا. [7] .
[ صفحه 260]
ساخت. كه فریب ظاهرسازی های مختار را نخورد. زیرا شعارها و اظهارات وی با نیات و تصمیم های باطنی اش هم خوانی نداشت. فلما یئس المختار من علی بن الحسین علیه السلام كتب الی عمه محمد بن حنفیه یریده علی مثل ذلك فاشار الیه علی بن الحسین علیه السلام الا یجیبه علی شی ء من ذلك فان الذین یحمله علی ذلك اجتذابه لقلوب الناس بهم و تقربه الیهم بحبتهم و باطنه مخالف لظاهره فی المیل الیه و التوالی لهم و البراءة من اعدائهم. [4] .
البته بعد دیگر رفتار مختار نیز از نگر امام سجاد علیه السلام پوشیده نبود. مختار با فرصتی كه فراهم آورد، جنایت كاران جنگی و پدیدآورندگان فاجعه انسانی كربلا را به هلاكت رساند و به امور اجتماعی و اقتصادی هواداران اهل بیت توجه كرد.از این جهت مشمول بهترین ستایش های عترت و امام سجاد علیه السلام قرار گرفت و از نفرین وی ممانعت شد. از كارهای خیر وی ستایش شد و برای وی دعای خیر از زبان سید ساجدین صادر شد. [5] حتی در برخی موارد هدایای وی نیز مورد پذیرش قرار گرفت، ان المختار ارسل الی علی بن الحسین علیه السلام بعشرین الف دینار فقبلها و بنابها دار عقیل بن ابی طالب. [6] .
بر این اساس نگر امام سجاد علیه السلام به مختار یك نگر دو سویه و واقع گرا است، كه هر دو بعد وی را از نظر دور نمی دارد. نه فریب برخی رفتار دوگانه وی را می خورد و نه از رفتار و اعمال پسندیده وی غافل است.
[ صفحه 261]
از این تحلیل این نكته شفاف می شود كه نگر یك سویه به نهضت مختار و اندیشه و رفتار وی برخلاف واقع است. از چنین شخصی نمی شود به طور مطلق ستایش نمود! وی را هوادار اهل بیت (علیهم السلام) معرفی كرد! و نمی توان كارهای بسیار مهم و رفتار شایسته وی را نسبت به اهل بیت كه مهم ترین آنان انتقام خون شهیدان كربلا و سالار شهیدان حسین علیه السلام بود، نادیده انگاشت. نگر واقع گرا همان نگر سید العابدین علیه السلام است كه هر دو جنبه به طور كامل در نظر گرفته شود و بر اساس آن داوری شود. و این همان تعبیر زیبای قرآن از افراد دو سویه است: خلطوا عملا صالحا و آخر سیئا. [7] .
[1] همان.
[2] مروج الذهب، ج 3، ص 74.
[3] همان.
[4] همان.
[5] رجال كشي، ص 127.
[6] همان، ص 128.
[7] توبه: 102.